Netflix’in 2020 yapımlarından olan The Queen’s Gambit, 1950’li yıllarda yetimhanede satranç oyunuyla tanışan genç bir kızın bağımlılıklarla boğuşurken bir yıldıza dönüşmesini anlatan hikayesi ile büyük ses getirdi. Eleştirmenler ve izleyiciler tarafından beğeni toplayan dizi aslına bakarsanız gerçek bir hayat hikayesinden esinlenerek yaratıldı.
Queen’s Gambit ne demektir?
Diziye ismini veren ve hikâye içerisinde oldukça sık duyacağınız bu terim, saldırı gücü nedeniyle en popüler açılışlardan biridir. Queen’s Gambit muhtemelen oyundaki en popüler hamlelerden biri olmakla birlikte bu hamlenin amacı tahtanın merkezinin kontrolünü ele geçirmek için geçici olarak bir piyonu feda etmektir.
The Queen’s Gambit gerçek mi?
Diziyi izlerken izleyicilerin aklına ilk gelen sorulardan biri, The Queen’s Gambit dizisi gerçek bir olayı mı anlatıyor? Dizideki karakterler isimlerini biraz araştırdığınızda gerçek kişilere ulaşamadığınızı fark edeceksiniz fakat bu sizi yanıltmasın.
The Queen’s Gambit dizisi aslında gerçek bir hikâyeden ciddi şekilde esinleniyor. Dizide yer alan Beth Harmon karakteri aslında dünyaca ünlü Amerikalı Satranç ustası Booby Fischer’ın hayatından esinlenilerek beyaz perdeye uyarlanmış diyebiliriz.
Her ne kadar başrolün yaşadıklarını dramatize etmek adına farklı bir başlangıç öyküsü ile karşımıza çıkıyor olsa da Bobbly Fischer’ın satranç tekniği, ABD ile Rusya arasında yaşanan dönemin siyasi güç mücadelesinin satranca yansıması açısından ciddi benzerlikler görülüyor. Fakat yine de dizinin senaryosu gerçek hikâyeden oldukça farklı.
Peki Bobby Fischer gerçekte kimdir? Rus rakibini gerçekten yenmeyi başarmış mı? Bunun gibi birçok sorunun cevabını yazının devamında bulabileceksiniz.
Bobby Fischer Kimdir?
Robert James Fischer veya takma ismiyle Bobby Fischer, tarihteki en genç büyük usta ünvanına sahip olan Amerika doğumlu satranç ustası. Genç yaşı ve parlak oyunu, 1972’de dünya şampiyonluğunu kazandığında, Amerikan halkının dikkatini satranç oyununa çekmeyi başardı.
Fischer satranç hamlelerini altı yaşında öğrendi. 1956’da New York City’deki bir turnuvada Donald Byrne‘a karşı çarpıcı bir zafer kazanarak uluslararası dikkatleri üzerine çekti. “Yüzyılın Oyunu” olarak adlandırılan oyunda, Fischer 17. hamlede vezirini şah matla sonuçlanan yıkıcı bir karşı saldırı düzenlemek için Byrne’ye kurban etti.
16 yaşında kendini tamamen satranca odaklanabilmek adına liseden ayrıldı. 1958’de sekiz Amerikan şampiyonasının ilkini kazandı. 1964 turnuvasında 11 maçın hepsini kazanarak bir Amerikan şampiyonasında mükemmel bir skor elde eden tek oyuncu oldu.
Daha Fazla Oku: Kasparov’u Mağlup Eden Bilgisayar: Deep Blue
Booby Fischer ve Boris Spassky
1970-71 dünya şampiyonası aday maçlarında, Fischer hiç kaybetmeden arka arkaya 20 maç kazandı ve Fischer’in kazandığı final maçında Sovyetler Birliği’nin eski dünya şampiyonu Tigran Petrosyan ile üç kez berabere kaldı. 1972’de Fischer, İzlanda’nın Reykjavik kentinde düzenlenen bir maçta Sovyetler Birliği’nden Boris Spassky‘yi mağlup ederek dünya şampiyonu unvanını alan ilk Amerikalı oldu. Turnuva oldukça ün kazandı.
Sovyetler Birliği satranca egemen olduğu bu dönemde, II.Dünya Savaşı’nın sonundan bu yana tüm dünya şampiyonları Sovyetler Birliğine aitti. Fischer-Spassky maçı böylece Soğuk Savaş’ta mecazi bir savaş haline geldi. Spassky‘yi yenerek Fischer, 250.000 $ ‘lık toplam ödülün 156.000 $’ lık galip payını kazandı.
Beyaz oynarken, Fischer neredeyse her zaman 1. e4 ile açılış yapardı. Zaferleri genellikle küçük avantajların birikiminden ziyade sürpriz saldırılardan veya karşı saldırılardan kaynaklanıyordu, ancak oyunu konumsal olarak sağlam kalmayı başarıyordu.
1975’te Fischer, Sovyet rakibi Anatoly Karpov ile görüşmeyi reddetti. Fédération Internationale des Échecs (FIDE; uluslararası satranç federasyonu) onu şampiyonluğundan mahrum etti ve varsayılan olarak Karpov‘u şampiyon ilan etti. Fischer daha sonra neredeyse 20 yıl boyunca ciddi bir oyundan yer almadı ve 1992’de Yugoslavya‘nın Sveti Stefan kentinde düzenlenen özel bir rövanş maçında Spassky’yi yenmek için geri döndü.
Bobby Fischer neden vatandaşlıktan çıkarıldı?
Fischer, Spassky’yi yendikten sonra, ABD yetkilileri tarafından Yugoslavya’ya karşı ekonomik yaptırımları ihlal etmekle suçlandığı ve kısmen de, anti-Semitizmi ve 11 Eylül saldırılarına övgü gösterdiği suçlamasıyla tepki gördü.
13 Temmuz 2004’te, yetkililer ABD pasaportunun iptal edildiğinin açıklanmasının ardından Tokyo’daki Narita Havaalanında gözaltına alındı. Fischer, Amerika Birleşik Devletleri’ne sınır dışı edilmek için uğraş gösterdi. 21 Mart 2005’te Fischer’a İzlanda vatandaşlığı verildi ve birkaç gün içinde Spassky ile dünyaca ünlü karşılaşma yeri olan Reykjavik‘e uçtu.
Kaynak: Britannica.com ¦ Thechesswebsite.com
