Ülkemizde kart oyunları oldukça popüler. Öyle ki hem üniversite yıllarındaki gençlerin hem de emeklilik dönemini kahvede geçiren yaşlıların nadir ortak oyunlarından olduğu söylenebilir. Bu oyunların olmazsa olmazı iskambil destesinin içindeyse tam olarak neden orada olduğunu bilmediğimiz bir kart var. Joker…
Joker kartı bir çok oyunda aktif olarak kullanılmamasına rağmen, neredeyse her iskambil destesinin içinde ikişer tane bulunuyor. Bu yazımızda bu soruya cevap arayacağız ama önce iskambil kartlarının tarihine kısaca göz atalım.
İskambil kartlarının tarihi
Oyun kartları ilk olarak MS 9. yüzyılda Çin‘de icat edildi. Bununla birlikte, modern standart 52 kartlı deste, 1450’lerde Fransa’da geliştirildi. Görüyorsunuz, o zamanlar Avrupa’da birkaç farklı kart destesi vardı; İspanyolca, İtalyanca, Almanca ve İsviçre. Ama bizi hepimizin bildiği ve sevdiği dört takımla tanıştıran Fransız destesiydi: kupa, maça, sinek ve karo.
Fransız destesinin neden daha popüler olduğundan ve standart desteler haline geldiğinden tam olarak emin değiliz, ancak büyük olasılıkla bunu, Fransa ve Birleşik Krallık’ın geçtiğimiz yüzyıllardaki kültürel etkisi nedeniyle gerçekleşmiş olabilir. Ancak, 19. yüzyılın sonlarına kadar Joker oyun kağıtlarında yer almazdı.
Joker kartı nasıl ortaya çıktı?
Aslında pek çok destede joker yoktur ve çoğu durumda desteden çıkan joker kartlarını kaybetmenizin bir önemi yoktur. Öyleyse neden onları desteye koyuyorlar? Ayrıca destedeki kart çeşitlerinin anlamı nedir? Neden dört renk ve 13 renkten oluşan 52 kart var?
Bugün kullandığımız 52 kartlık deste, Kraliyet kartları çıkarıldıktan sonra Büyük Arkana ve Küçük Arkana’dan oluşan standart Tarot destesinin bir bölümünün değiştirilmiş halidir. Muhtemelen 15. yüzyılda, deste bugün bildiğimiz modern forma dönüşmeye başladı.
Ancak joker, 1860’lı yıllara kadar destelerde yer almamaya devam etti. O zamanlar, euchre oyunu son derece popülerdi. Euchre’de, İngiliz kurallarına göre, diğerlerini geride bırakan Imperial Bower (veya Best Bower) olarak bilinen bir kart var. Kart desteleri özel bir Imperial Bower kartı içermeye başladı ve daha sonra bugün bildiğimiz joker kartına dönüştü.
Daha Fazla Oku: Joker’in Gülmesine Sebep Olan Hastalık; Psödobulbar
İskambil destesinde neden joker kartı bulunur?
İçinde Joker kartı yer alan desteler ilk olarak 1860’lerde ortaya çıktı. Bu yeni kartın konsepti, Euchre adlı popüler kart oyununa dayanıyordu.
19. yüzyılın ortalarında, Amerikan Euchre oyuncuları bazı yeni kurallar ekleyerek oyunu değiştirdiler. Oyunun bu yeni kurallarla oynanabilmesi için fazladan bir kart, bir koz gerekliydi. Bu yeni kart “En İyi Okçu” (Imperial Bower) olarak adlandırıldı ve aslında oyunun en yüksek kozuydu.
Euchre’nin popülaritesi nedeniyle, Amerika’daki kart matbaacıları hızla trende girdi ve bu ekstra koza sahip desteler üretmeye başladı.
Çok uzun sürmeden bu yeni kart “Jolly Joker” olarak adlandırılması adlandırılmaya başlandı. Bu kartla bir oyuncuyu şaşırtıp kandırabileceğinden, adı bir jokerin (Şaka yapan, şaklaban) adını aldı.
Kaynakça:
