Ülkemizin gündemini son dönemde meşgul eden Persona Non Grata veya İstenmeyen Kişi ne anlama gelir ve hangi durumlarda gerçekleşir? Bu yazımızda bunun üzerine konuşacağız.
Persona Non Grata
Diplomatlar, kabul edilen davranışlara uymadıklarında veya siyasi bir sinyal göndermek için “kovulabilir” veya istenmeyen kişi olarak ilan edilebilirler. Böyle bir karar, kabul eden devlet tarafından verilir ve bir açıklama gerektirmez.
Kabul eden devlet, bir kişiyi istenmeyen ilan ederek, diplomatın kendi topraklarındaki görevlerini tek taraflı olarak sona erdirebilir. Böyle bir beyanın ardından gönderen devlet bu diplomatı geri çağırmak zorundadır ve diplomatı kabul eden devlet tarafından belirlenen bir süre içinde ülkeyi terk etmesi gerekir.
Önkoşullar ve etkileri
İlgili hükümler, Diplomatik İlişkilere İlişkin Viyana Sözleşmesi’nin 9. Maddesinde yer almaktadır. Bunlar, kabul eden Devletin herhangi bir zamanda ve kararını açıklamak zorunda kalmadan gönderen Devlete diplomatik kadrosunun üyelerinden birinin artık hoş karşılanmadığını bildirebileceğini şart koşar.
Bir diplomatı istenmeyen kişi olarak ilan etmek, onun kabul edilen davranışa uymadığı anlamına gelmez. Karar, yalnızca kabul eden devlete aittir ve bir açıklama gerektirmez.
Bu adım genellikle başka bir ülkenin eylemlerinin onaylanmadığını ifade etmek için atılır.
Bu Yazı İlgini Çekebilir: Realizm Nedir? Realizm ve Dış Politika İlişkisi
İstenmeyen bir şahsın ayrılması için son tarih
Kabul eden devlet, istenmeyen ilan ettiği bir diplomatın geri çağrılması için bir son tarih belirler ve diplomatik hukuk, bunun “makul bir süre içinde” gerçekleşmesi gerektiğini belirtir. Etkili bir şekilde bu, son teslim tarihinin (en az) 48 saat olması gerektiği anlamına gelir. Bu nedenle uygulamaya genellikle bir diplomatın “sınır dışı edilmesi” de denir.
Gönderen devletin, uluslararası hukuka göre, artık kabul edilmeyen diplomatı son teslim tarihi içinde geri çağırma yükümlülüğü vardır. Bu sürenin sona ermesi üzerine, kabul eden devlet ilgili kişiyi misyonun bir üyesi olarak tanımayı reddedebilir. Bu, istenmeyen olarak ilan edilen diplomat için, kabul eden ülkedeki dokunulmazlığı kaldıracak ve ulusal makamların kendisine erişmesine izin verecektir.
Kaynak: https://www.auswaertiges-amt.de/en/aussenpolitik/themen/internatrecht/persona-non-grata/2287776
