Okyanustaki çöplerin çoğu yok olmuyor ve bu büyük bir sorun haline geliyor. Kağıt, karton ve gıda gibi biyolojik olarak parçalanabilen malzemeler hızla parçalanır, bozulur ve okyanustaki mikroorganizmalar tarafından yenir. Ancak plastik, cam ve metal gibi malzemeler kolaylıkla bozulmaz. Cam ve metal, okyanusun dibinde gözden kaybolacak kadar ağır olma eğilimindedir.
Öte yandan, çoğu plastik nesne okyanus yüzeyinde yüzüyor. Zamanla, okyanus akıntıları ya bu yüzen çöpü kıyıya doğru yıkar ya da okyanusların ortasında büyük çöp parçaları etrafında toplar. Dünya genelinde pek çok okyanus çöp alanı var. En büyüğü, Pasifik Okyanusu’nun kuzeyinde yer alır ve “Büyük Pasifik Çöp Alanı” olarak adlandırılır.
Okyanus çöpü alanları, dolaşımdaki okyanus akıntılarının, yüzen enkazı dgolaşan modelin merkezine toplama eğilimiyle oluşur. Büyük Pasifik Çöp Alanı, Japonya’dan Kaliforniya’ya uzanır ve en yoğun iki merkezi bölgede bulunur: Japonya ile Hawaii arasındaki bir noktada ve Hawaii ile Kaliforniya arasındaki bir noktada. Büyük Pasifik Çöp Alanı’na giden yüzen biyolojik olarak parçalanamayan çöplerin çoğu orada birikiyor. Bu nedenle çöp alanı sürekli büyüyor.
Okyanusun çalkantılı hareketi, sıcaklık dalgalanmaları ve güneş ışığının yüksek enerjili bileşenleri, biyolojik olarak parçalanamayan çöpleri sürekli olarak küçük parçalara ayırma eğilimindedir. Bu parçalar boyut olarak mikroskobik beneklerden, misket büyüklüğüne kadar değişkenlik gösterebilir. Çoğunlukla su yüzeyinde dağılarak ince bir tabaka oluştururlar.
Plastik parçaların bir kısmı da suyun çalkalanmasıyla yüzeyin altına itilir. Okyanus yüzeyine yayılan çok sayıda plastik parçaya ek olarak, zaman zaman spor ayakkabılar, diş fırçaları ve henüz daha küçük parçalara ayrılmamış çantalar gibi daha büyük nesneler de vardır.
Tüm bu çöpleri bir alana ne topladı?
Nihai olarak tüm bunların sebebi, dünyanın dönüşü ile bir dolaşım düzeninde akmaya zorlanan küresel okyanus akıntılarıdır. Dünyanın dönüşü, Coriolis kuvveti adı verilen bir kuvvet yaratır. Bu kuvvet her şeye etki eder, ancak genellikle fark edilemeyecek kadar zayıftır.
Coriolis kuvveti çok zayıf olduğu için etkileri ancak atmosfer veya okyanus gibi çok büyük bir sıvı sistemine uygulandığında önemli hale gelir. Coriolis kuvveti, okyanus akıntılarının dev daireler halinde hareket etmesine neden olur; Kuzey Yarımküre’de saat yönünde ve Güney Yarımküre’de saat yönünün tersine etki gösterir.
Dolaşan okyanus akıntılarının dev bir bölgesine “girdap” denir ve bir şekilde, yavaş hareket eden bir akıntı gibidir. Kıtalar bu girdapları deforme ederek ve zayıflatarak yoluna girme eğilimindedir. Kesintisiz okyanusun en geniş alanı olan Kuzey Pasifik Okyanusu, dolaşımdaki okyanus suyunun en büyük ve en güçlü modellerinden birine sahiptir.
Bir döngünün dolaşan su akımlarında doğal olarak ortaya çıkan basınç farkları, yüzen çöp parçalarını, çöpün biriktiği döngünün merkezine doğru itme eğilimindedir. Bu çöp, deniz yaşamına zararlıdır ve hatta besin zinciri yoluyla insanlara bile ulaşabilir.
