Güney Afrika Cumhuriyeti
Güney Afrika Cumhuriyeti, Afrika kıtasının ekonomik ve siyasi açıdan en gelişmiş ülkesidir. Portekiz kâşif Bartolomeu Dias’ın bölgeye gelmesiyle Portekizliler koloni kurdular. Bölge insanının hristiyanlaşmasını sağladı ve yerli halkı köleleştirdi. İngiltere bölgeye 1814 Paris ant. ile hakimiyet sağladı. Bölgeye İngilizleri getirmesi sonucunda Boerler iç bölgelere göç etti. Natal, Transvaal ve Oranfe Free devletini kurdu.
Göçü engellemek isteyen yerliler, Boerler ile yapılan ilk savaşı kazansalarda 1838 Blood River savaşını kaybetti. İngilizler, Bloemfontein ant. ile Orange Free devletinin bağımsızlığını tanıdı. Transvaal ve Orange Free’de elmasın bulunmasıyla İngilizler, bölgeyi işgal etti ve Transvaal ve Orange sömürge haline geldi. 1910’da beyazlardan oluşan Güney Afrika Birliği kuruldu. Bunun üzerine siyahiler haklarını talep etmek amacıyla ANC’yi kurdu.
1913’te Güney Afrika’da 4 ırk tanımlandı; Beyazlar, Siyahlar, Renkliler ve Afrikalılar. Irkçı yasaların arttığı dönemde Gandhi İngiltere’den Güney Afrika’ya geçerek Hintlilerin haklarını savundu. -1934’te siyahilerin yurttaşlık ve siyasi haklarının ellerinden alınması yasası çıkartıldı. -1948’de tamamen Afrikalı beyazlardan oluşan bir hükümet kuruldu. Ulusal Parti iktidara geldi ve Apartheid yasalarını çıkardı.
- Siyah nüfusun şehir merkezleri dışında yaşamaya zorlanması
- Karma evlilikler yasaklanması
- Siyahilerin kimlik benzeri belge taşımaları zorunlu hale getirilmesi
- Kamusal alanlardaki tesis ve araçların siyahlar ve beyazlar olarak kullanımda ayrılması
Apartheid rejiminin işlemesi için Grup Bölgeler Yasası ile Güney Afrika etnik gruplara göre ayrıldı. -1950’lerde ırkçı rejime karşı mücadele eden kuruluşlar pasif direniş yaptılar. Siyahilerin politik ve sosyal alanda eşitliğini dile getiren Özgürlük Bildirgesi 1955’te kabul edildi. Bunun üzerine hükümet, birçok kişiyi tutukladı.
Sharpeville Katliamı:
1960’ta beyazlar, 16 yaşından büyük siyahilerin kimliksiz sokağa çıkmalarını yasakladı. Pan Afrikanist Kongre, kimlik kartlarını protesto etmek için yürüyüş düzenledi. Ancak polisin açtığı ateşle 69 kişi öldü. Sharpeville katliamı, siyahilerin mücadelesinde dönüm noktası oldu. BM, Apartheid’i insanlığa karşı suç olarak ilan ederek kınadı ve hükümeti ırkçı politikaları terk etmeye çağırdı.
Hükümet tepkilere, OHAL ilanı, ANC ve PAC’ı yasaklayarak cevap verdi. ANC ve PAC liderleri silahlı direnişe geçtiler. 1963’te Mandela ve diğer liderler ömür boyu hapse mahkûm edildiler. –1961’de GAB, Güney Afrika Cumhuriyeti adını aldı.
Daha Fazla Oku:Aşırı Nüfus ve Afrika
Steve Biko:
-Seslerini kamuoyuna duyurmak isteyen siyahi öğrenciler Steve Biko önderliğinde Güney Afrika Öğrencileri Örgütünü/SASM kurdu ve siyah bilinçlendirme hareketine başladı. -Biko, hükümet tarafından tehlikeli bir aktivist olarak görüldü ve 1973’ten itibaren engellenmeye çalışıldı. 1977’de işkence edilerek öldürüldü.
Soweto Ayaklanması:
1976’da Bantu eğitim sistemine geçildi ve Afrikaansça, İngilizce ile beraber eğitim dili yapıldı. Ancak siyahiler bu dili baskıcı rejimin dili olarak gördüğünden karşı çıktı.
Soweto’da protesto yapmak amacıyla siyahilerin yürüyüş yapması sonucunda polis 176 siyahi öğrenciyi öldürdü. Bunun üzerine BM Güvenlik Konseyi, Güney Afrika’ya silah satışını yasakladı. -500 Apartheid karşıtı politik örgüt birleşti. Birleşik Demokratik Cephe Örgütü, Güney Afrika’nın tüm renk ve ırklarını temsil ediyordu.
Apartheid rejiminin lideri P.W.Botha, artan muhalefeti azaltmak için farklı ırkların temsil edilmesi amacıyla üçlü meclis kurdu, ancak sonuçsuz kaldı. 1989’da Botha istifa ederek, yerine F.W. De Klerk seçildi.
Apartheid Sonrası Dönem:
1990’da ANC ve birçok muhalif partilerin yasağı kaldırıldı ve Mandela serbest bırakıldı. -1993’te geçici Güney Afrika anayasası ilan edildi. De Klerk Apartheid yasalarını kaldırdı ve toplumun ilk defa özgürce oy kullanabileceği 1994 seçimleri gerçekleştirildi. 1994’te ANC seçimleri kazandı ve Nelson Mandela, ilk siyahi başkan oldu. De Klerk ve Thabo Mbeki yardımcıları oldu. Mandela ve De Klerk ile birlikte Apartheid politikalarının sona erdirilmesinde attıkları adım nedeniyle Nobel barış ödülüne layık görüldü.
