100 yılı aşkın bir süredir kayıp olan burun boynuzlu bir ejderha kertenkele bulundu.
Endonezya’nın Modigliani’nin kertenkeleleri parlak yeşildir, ancak bukalemun gibi renk değiştirebilirler.
İlk kez 130 yıl önce keşfedildi
Yaklaşık 130 yıl önce, İtalyan kaşif Elio Modigliani tarafından Cenova’daki bir doğa tarihi müzesine Endonezya ormanlarından bir kertenkele getirildi. Fakat o günden beri bir ejderha kertenkelesine rastlanamamıştı.
Burnundan çıkıntı şeklinde bir boynuzu bulunan dikkat çekici ve çarpıcı görüntüye sahip bu kertenkele, 1933’te resmi olarak taksonomik tür tanımını ve Harpesaurus modiglianii adını aldı.
Haziran 2018’de, Endonezya’nın Kuzey Sumatra’sındaki Toba Gölü’nü çevreleyen dağlık bir bölgede kuş araştırması yapan bağımsız bir yaban hayatı biyoloğu Chairunas Adha Putra tarafından bir süpervolkanın kalderasını dolduran gölün yakınında bulunana dek bu kertenkelenin nesli tükendi sanılıyordu. Bulunduktan sonra Jakarta’ya götürülen numunenin ne olduğuna dair pek bir fikirleri de yoktu, Putra bu durumu“ilginç morfolojik özelliklere sahip ölü bir kertenkele buldu, ancak ne olduğundan emin değildim” diyerek özetliyor.
Bataks’ın ahşap sanatları ve halk hikayeleri bölgeye özgü yerli halklar kertenkelelerin insanların mitolojisinde özel bir yeri olduğunu gösteriyor. Putra, yaşayan bir nüfus olup olmadığını görmek için kalderaya döndü. Beş gün sonra Putra, bir akşam aradıklarını buldu, “alçak bir dalda uzanıyordu, muhtemelen uyuyordu”. Kertenkelenin fotoğraflarını çekti. Burun boynuzları ve başının uzunluğu gibi vücut parçalarının boyutunu ve şeklini ölçtü. Aynı zamanda, nihayet aynı gece serbest bırakılmadan önce davranışını gözlemledi.
Bu verileri kullanarak kertenkeleyi 1933’te açıklananla karşılaştırdı ve Putra’nin karşılaştığı canlı kertenkele ile ölü kertenkelenin aslında Modigliani’nin burun boynuzlu kertenkeleleri olduğu sonucuna vardı. Cenova müzesinin ölü örneği koruma prosedörleri nedeniyle soluk mavi bir renk almıştır, ancak bu kertenkelenin doğal renginin çoğunlukla açık yeşil olduğu bilinmektedir. Kamuflajı ve ağaçta kalma davranışı Afrika dağ bukalemunlarına benziyor, Bu sayede Putra ve arkadaşları May Taprobanica: Asya Biyoçeşitlilik Dergisi’nde yer aldı.
Sürüngen, genellikle ejderha kertenkeleleri olarak adlandırılan ve sakallı ejderhalar türlerini içeren Agamidae kertenkele ailesine ait. Tel Aviv Üniversitesi’nde bir herpetolog olan Shai Meiri, daha önce birçok ejderha kertenkelesinin küçük, erişilmesi zor alanlarda yaşadığını ve sürüngen çalışmalarını zorlaştırdığını gösterdi. Meiri, ilk tanımlandığından beri hiç görülmemiş 30 agamid türü ve sadece tek bir örnekten bilinen 19 tür olduğunu söylüyor.
Buluntularından dolayı heyecanlı olsa da, Amarasinghe ve Putra kertenkelenin geleceği konusunda endişeli. “Yaşayan ejderha bir koruma alanının dışında bulundu ve yakınlarda büyük bir orman kaybı yaşanıyor” diyor.
Ancak Meiri, yeniden keşif kertenkelenin korunması için bir umut ışığı sunuyor, diyor. Sürüngen yeniden ortaya çıkmadan önce hiç kimse Modigliani’nin kertenkelesinin tam olarak nerede yaşadığını ya da nesli tükenmiş olup olmadığını bilmiyordu. Ama şimdi, üzerinde çalışabilir, koruma ihtiyaçlarını anlayabilir ve koruma önlemlerini uygulanabilir.
