İnsanlar Martın son pazar gününden itibaren kısa bir süre havanın aydınlanma ve kararma vakitlerine adapte olamazlar aynı durum ekim ayının son pazarı itibariyle de yaşanır. Sabahları işe gitmek için uyanan insanlar perdeyi açtıklarında aydınlanmamış bir gökyüzü ile karşılaşırlar. Peki buna sebep olan nedir? Neden Yaz saati uygulaması kullanıyoruz?
Benjamin Franklin, 1784 tarihli bir hiciv denemesinde bunu para tasarrufu sağlayan bir taktik olarak önerdiğinde çoğunlukla şaka yaptığını sanıyor olsa da, daha sonra bu fikri öneren diğerleri tamamen ciddiydi.
1895’te böcekbilimci George Vernon Hudson, böcek avlama amacıyla gün ışığını uzatmanın bir yolu olarak bunu Yeni Zelanda’daki Kraliyet Cemiyeti’ne sundu ve William Willett, Nisan ayında 80 dakikalık bir zaman atlamasını benimsemek için 1900’lerin başlarını Britanya Parlamentosu’nda lobi yaparak geçirdi; yasayı geçirmeyi başardı.
Ancak I.Dünya Savaşı sırasında, o zamanlar büyük ölçüde kömürden gelen enerji tasarrufu ihtiyacı arttı ve Almanya 1916’da Gün Işığından Yararlanma Saati’ne yeşil ışık yakan ilk ülke oldu.
İngiltere ve diğer Avrupa ülkeleri hızla aynı yolu izledi. ABD kısa bir süre sonra 1918’de uygulamaya dahil oldu. Uygulama savaştan hemen sonra hemen hemen her yerde uygulanmaya başlandı, ancak sadece birkaç on yıl sonra II. Dünya Savaşı sırasında büyük ölçüde yeniden dirildi.
Bu savaş sona erdikten sonra, ABD yaz saati uygulamasını bir nevi bir kez daha terk etti. Herhangi bir resmi mevzuat olmaksızın ülke, birbiriyle çelişen uygulamalar karmaşasına dönüştü.
ABD Yaz Saati Uygulaması
1966’da Kongre, yaz saati uygulamasının Nisan ayının son Pazar günü saat 02: 00’de başlayıp Ekim ayının son Pazar günü aynı saatte biteceğini belirten Tekdüzen Zaman Yasası’nı geçirerek kaosa son verdi. (2005 Enerji Politikası Yasası, bu tarihleri Mart ayının ikinci Pazar günü ve Kasım ayının ilk Pazar günü olarak değiştirerek yaz saati uygulamasını genişletti.)
Tüm eyaletlerin ve bölgelerin gerçekten yaz saati uygulamasına uymasını gerektirmiyordu ve Arizona ve Hawaii hala kullanmıyor.
Uzun, yalpalı geçmişi boyunca, Gün Işığından Yararlanma Saatinin sözde faydaları her zaman elektrik kullanımını azaltmak ve genel olarak enerji tasarrufu yapmak olmuştur. Her ne kadar böyle görünse de fazladan gün ışığı saatinin aydınlatmaya bağlı elektrik kullanımını azaltabildiğini, ancak aynı zamanda insanların klimalarını genel elektrik kullanımını artıracak kadar uzun süre çalışır durumda tutabilecekleri göz ardı edilmiş olabilir.
Türkiye’de Yaz Saati Uygulaması Ne Zaman Başlar
Yaz saati uygulaması ile Türkiye 45° doğu meridyeninin saatini kullanmaya başlar. Böylece saatler bir saat ileri alınır ve Türkiye saati UTC+3 olur. Yaz saati uygulaması Mart ayının son Pazar günü başlar ve Ekim ayının son Pazar günü biter.
Türkiye’de İlk Yaz Saati Uygulaması Ne Zaman Uygulandı
Resmi uygulama Bakanlar Kurulu’nun 1 Temmuz 1940’ta yürürlüğe giren kararı ile başladı. Başvuru, 1952-1961 yılları arasında askıya alındı. Yine bu uygulama 1965-1972 yılları arasında askıya alındı ve sonrasında bu uygulama kesintisiz devam etti.
Enerji Bakanlığı 2008 yılında uygulamanın iptal edilmesini ve GMT + 2.5 zaman sınırının kullanılmasını tavsiye etti, ancak teklifte herhangi bir ilerleme kaydedilmedi.
Bakanlar Kurulu’nun 23 Ekim 2017 tarihli kararına göre gün ışığından yararlanma süresinin yıl boyunca 28 Ekim 2018’e uzatılmasına karar verildi. 3 Ekim 2018’de gün ışığından yararlanma saatinin korunmasına karar verildi.
Kaynak:
www.astroset.com/bilgi/astroloji/saat.htm
www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/10/20171028.htm
