20. yüzyılın sonlarındaki postmodern sanat hareketi, toplumu ve sanatı anlama ve bunlarla ilişki kurma şeklimizi değiştirdi.
Postmodern Sanat Nedir?
Postmodern sanat, modernizme bir tepki olarak ortaya çıktı ve daha önce yüksek kültür ve ilerleme hakkında sahip olunan değerleri eleştirdi. Yirminci yüzyılın ikinci yarısına hakim oldu. Postmodern sanat, pop-art, kavramsal sanat, kolaj, enstalasyon sanatı, video sanatı, Yeni-Dışavurumculuk, feminist sanat ve performans sanatı dahil olmak üzere birçok yeni form ve sanatsal tarzı içeren geniş bir sanat hareketidir.
Postmodern Sanatın Kısa Tarihi
Postmodern sanattan önce, on dokuzuncu yüzyılın sonlarından yirminci yüzyılın ortalarına kadar uzanan bir hareket olarak modern sanat vardı. Modernist sanatçılar berraklığı, basitliği ve biçimciliği gösterme eğilimindeydiler. Genellikle teknoloji ve toplum hakkında idealist görüşleri desteklediler.
Her iki Dünya Savaşından sonra, sanat dünyasında bir şüphecilik kültürü büyüdükçe, neo-dada ve pop-art gibi daha avangart tarzlar ortaya çıktı. 1970’lere gelindiğinde, sanat dünyası kesin olarak postmodern bir çağdaydı.
Postmodern Sanatın 3 Karakteristik Özelliği
Düzinelerce sanat formu ve üslupları postmodern sanatın içeriğini oluştururken, birkaç ortak özelliği paylaşma eğilimindedirler.
- Anti-otoriterlik: Postmodernizm, sanat yapmanın doğru bir yolu olduğu fikrini reddeder ve yüksek sanat ile düşük sanat arasındaki çizgiyi bulanıklaştırır. Postmodern sanatçılar, popüler kültürden görüntüleri kullanarak çizgi roman, reklam ve televizyon gibi günlük kitle iletişim araçlarının trendlerini yorumlayan sanat eserleri yaratırlar.
- Çoğulculuk: Postmodern sanat eserleri, öznel gerçeklikle ilgili karmaşık kavramları araştırır. Sanatın nesnel bir gerçeği vurgulaması gerektiği fikrine tepki olarak postmodern sanat, sanatçının benzersiz perspektifine odaklanır. Postmodernizm, bireysel deneyimin – ve bireyin bu deneyimi yorumlamasının – bilim, din veya siyasetten soyut ilkelerden daha değerli olduğunu varsayar.
- İroni ve pastiş: Kübizm, gerçeküstücülük ve dada gibi eski sanat biçimlerinden esinlenen postmodernizm, sanat yapmak için mizahi ve şüpheci bir yaklaşım benimser. Postmodern sanat, kültür içindeki mevcut nesnelerin ve fikirlerin bir gösterisini oluşturur. Tıpkı Marcel Duchamp’ın, Çeşme (1917) adlı porselen pisuvarın tartışmalı hazır üretim heykeli gibi.
5 Etkili Postmodern Sanatçı
Postmodern sanat, aşağıdakiler de dahil olmak üzere önemli sanatçıların uzun bir listesini kapsar:
Robert Rauschenberg:
Retroactive I, by Robert Rauschenberg (1963)
İlk postmodern sanatçılardan biri olan Rauschenberg, sanatsal sınırları zorlayan bir ressam, heykeltıraş ve grafik sanatçısıydı. Rauschenberg 1940’larda çalışmaya başladığında, Jackson Pollock gibi sanatçılar sanat dünyasına soyut dışavurumculuk ile hakim oluyorlardı; Rauschenberg’in Beyaz Tabloları (1951) bu harekete basit ve düşündürücü eklemelerdi. 1950’lerin sonları ve 1960’ların başları boyunca, Rauschenberg soyut dışavurumculuğun sınırlarını aştı ve günlük nesneleri sanatına dahil ederek tuvalde kravat bulunan Rhyme (1956) adlı eseri gibi “kombinler” olarak adlandırdığı şeyi yarattı. Retroactive I (1963) gibi serigrafi resimleri, sanatına yeni olanaklar açan basılı fotoğrafları içeriyordu.
Andy Warhol:
Campbell’s Soup Cans, by Andy Warhol (1962)
Warhol kariyerine dergi ve reklam ressamı olarak başladı ve New York’ta 1960’ların pop-art sahnesinin önde gelen isimlerinden biri oldu. Ticari teknikleri avangart duyarlılıklarla birleştirerek Campbell’s Soup Cans (1962) ve Coca-Cola (1962) gibi seri üretilen ürünlere odaklanan resimler yarattı. 1964’te Warhol, Mick Jagger, Marilyn Monroe ve Elizabeth Taylor gibi ünlülerin renkli portrelerini yaptığı The Factory adlı bir sanat stüdyosu açtı. Warhol, kariyerinin ilerleyen dönemlerinde film yapımı ve video sanatı ile denemeler yaptı.
Jasper Johns:
Map, by Jasper Johns (1961)
Robert Rauschenberg ile birlikte çalışan Jasper Johns, neo-Dada sanatının yolunu açtı. 1954’te 24 yaşındaki Johns, Modern Sanat Müzesi’ne satılan Amerikan bayrağının bir kopyası olan Flag adlı sıcak bir balmumu resmini yaptı. Rauschenberg, Target with Four Faces (1955) ve Map (1961) gibi resimlerde ve bronz dökümden yapılmış iki bira kutusu içeren Painted Bronze (1960) gibi heykellerde gündelik nesneleri yeniden hayal etmeye daha derinden daldı. Johns’un yenilikçi sanat eserleri, izleyicileri sanat kavramlarını yeniden düşünmeye teşvik ederek pop-art ve minimalizm gibi hareketlere zemin hazırladı.
Roy Lichtenstein:
Whaam!, by Roy Lichtenstein (1963)
New York’ta doğan Lichtenstein, 1960’ların en etkili ve tartışmalı postmodern sanatçılarından biriydi. Popeye (1961), Drowning Girl (1963) ve Whaam! (1963) gibi resimlerinin çoğu çizgi romanlardan ve reklamlardan alınmıştır. Lichtenstein, popüler kültürü taklit eden dev tablolar yaratmak için, ucuza basılmış çizgi romanların tipik bir tekniği olan Ben-Day noktalarını kullandı. Çalışmaları, Mark Rothko ve Willem de Kooning gibi kendisinden önce gelen sanatçıların soyut resimlerine doğrudan karşıydı.
Jeff Koons:
Rabbit, by Jeff Koons (1986)
1980’lerde Koons; Michael Jackson ve Bubbles (1988), Rabbit (1986) gibi ikonik sanat eserlerinin yenilikçi bir heykeltıraşı olarak tanındı. 2019’da 91,1 milyon dolara satılan en pahalı sanat eseri için açık artırma rekorları kırdı. Duchamp ve Warhol gibi önceki sanatçıların hazır malzemelerinden esinlenen Koons, ilk kişisel galeri sergisini 1985 yılında, su üstünde basketbol toplarını sergilediği Equilibrium adlı bir seri ile açtı. Çalışmaları, kitsch ve popüler kültürü beklenmedik şekillerde birleştirerek postmodern sanatı yeni boyutlara taşıyor.
Yazar: Cenk Demirkıran
